1- در کليه رشته هاي دانشگاهي نقص عضو غير مؤثر در جداول ويژه اي ذکر شده است. لذا افرادي که از لحاظ جسماني به نوعي دچار نقص بدني هستند خصوصأ معلولين و جانبازان عزيز بايد به اين مسأله توجه نمايند.
2- بعضي از دانشگاهها و يا مراکز آموزش عالي از جنسيت خاصي اقدام به پذيرش مي کنند مثلأ مرکز آموزشي سميه وابسته به آموزش و پرورش و يا دانشگاه علوم پزشکي فاطميه قم که فقط از خواهران دانشجو مي پذيرند. به اين امر بايد توجه داشت چرا که عدم دقت مي تواند منجر به حذف يک رشته محل گردد و يک شانس را کاهش دهد.
3- بعضي از داشگاهها فقط از محل خاصي داوطلب مي پذيرند. شرايط و ضوابط اختصاصي اين دانشگاهها در بخش توضيحات در دفترچه راهنماي رشته هاي تحصيلي ذکر شده است. مثلأ کتابخانه ملي فقط در تهران پذيرش دانشجو مي کند و يا محل سکونت داوطلبان جهت خدمت در شرکت هواپيمايي آسمان بايد در استانهاي خاصي باشد. سعي کنيد اگر شرايط ويژه ي يک دانشگاه را نداريد آن را هرگز انتخاب نکنيد.
4- هر سال پس از توزيع دفترچه راهنماي انتخاب رشته، تغييرات و اصلاحاتي در آن صورت مي گيرد که بصورت اطلاعيه و اصلاحيه هاي خاصي در اختيار داوطلبان قرار مي گيرد. معمولأ رشته هايي که اضافه مي شوند به علت بي دقتي توسط اکثر داوطلبان مورد توجه قرار نمي گيرند از اين رو متفاضي در اين رشته ها کمتر مي شود و شانس قبولي در آنها بالاست.
5-اگر چه ممکن است دانشگاهي مربوط به شهر خاصي باشد ولي گاهي دانشکده هاي آن در شهرهاي اطراف پراکنده اند. به عنوان مثال محل تحصيل براي دانشجويان رشته ي باغباني دانشگاه تهران در مامازن ورامين است و رشته ي مهندسي کشاورزي دانشگاه شاهد تهران در رامسر مي باشد. توصيه مي شود بخش توضيحات دفترچه انتخاب رشته را حتمأ مطالعه فرماييد. و در باره ي محل دانشکدههاي مختلف اطلاعات کسب کنيد.
6- بعضي دانشگاهها شرايط خاصي براس پذيرش قرار مي دهند. به عنوان مثال در دانشگاه افسري امام علي(ع) سپردن تعهد مبني بر عدم اختيار تأهل هنگام ثبت نام و در طول مدت تحصيل از شروط است و يا در آموزشکده پيراپزشکي ارتش اندازه ي قد و سقف سني مطرح مي باشد. در بعضي دانشگاهها نيز دقيقأ ذکر شده است که امکانات رفاهي و خوابگاهي وجود ندارد. بهتر است دانش آموزان غير بومي خصوصأ خواهران از انتخاب اين رشته ها خودداري کنند. در بعضي از موارد با وجود آنکه رشته از طريق نيمه متمرکز پذيرش دانشجو مي کند ولي تعهد استخدامي وجود ندارد. بررسي اين موارد منجر به عدم پشيماني در آينده مي شود.
7- يکي از عوامل که مقدمتأ جهت انتخاب رشته لازم و ضروري است آشنايي با واژگان و اصطلاحات دانشگاهي است. آشنايي با آئين نامه هاي دوره هاي مختلف تحصيلي، برنامه درسي، دروس عمومي، اختصاصي و پايه، دروس پيشنياز، واحد اکتسابي، آگاهي از ضوابط تغيير رشته و انتقالي و... در انتخاب شما کمک کننده است. از آنجا که طبق توصيه هاي اکيد سازمان سنجش عدم آگاهي دانشجو از قوانين و مقررات آموزشي براي او حقي ايجاد نمي کند. لذا توصيه مي نمائيم از هم اکنون به بررسي رشته هاي دلخواه خود در دانشگاهها و آئين نامه هاي مرتبط با آن رشته ها بپردازيد.
8- افرادي که رشته هاي بورسيه را اجبارأ بايد در اولويت هاي اول (بين9-1) خود انتخاب مي کنند بايد به رتبه و نمره تراز خود دقيقأ توجه نمايند تا بعدأ دچار پشيماني و مشکلات بعدي نگردند. اين افراد حتمأ بايد در انتخاب اين رشته ها حساسيت ويژه اي به خرج دهند.
9- طبق قوانين دانشگاهها امکان انتقالي و تغيير رشته تقريبأ وجود ندارد و براساس قوانين موجود هر داوطلب بيش از دو بار نمي تواند در رشته هاي روزانه درآزمون سراسري قبول شود و پس از آن بصورت کامل از شرکت در کنکور سراسري محروم مي شود. اگر داوطلبي در رشته اي روزانه قبول شد بايد در همان رشته ثبت نام کند و ادامه تحصيل دهد، در غير اين صورت حق شرکت در کنکور سراسري سال بعد را ندارد. لذا به شما عزيزان اکيدأ توصيه مي نمائيم يکبار ديگر انتخاب هاي خود را بررسي نماييد و براي هر انتخاب خود دليل موجه داشته باشيد.
10-در زمينه ي انتخابِ رشته هاي کارداني دقت بيشتري به خرج دهيد. اين رشته ها همان مقاطع فوق ديپلم هستند که در بسياري از موارد به شرط شرکت در کنکورهاي ورود به مقاطع کارشناسي، کارشناسي ارشد و دکترا، زمينه ي ادامه تحثيل در آنها وجود دارد. نمره ي تراز در رشته هاي کارداني بسيار پايين تر از کارشناسي است. در همه ي رشته هاي کارداني امکان ادامه تحصيل در داخل کشور وجود ندارد لذا لازم است که اين رشته ها را با احتياط و با در نظر گرفتن تمامي جوانب انتخاب نماييد.
احتمال و شانس قبولي
احتمال قبولي هر داوطلب در هر رشته محل بستگي به 3 عامل نمره ي کل، تعداد داوطلب و ظرفيت آن رشته محل دارد. نمره ي کل بر اساس نمره ي تراز در دروس مختلف و بر اساس ضرايب هر درس محاسبه مي شود. در کنکور سراسري داوطلبان در هر درس نمره ي خامي کسب مي کنند. اين نمره که در کارنامه ي آنها درج شده است. عددي بين 3/33- تا 100+ مي باشد. به اعتقاد کارشناسان به علت آنکه سطح دشواري و سادگي سؤالات در هر درس متفاوت است لذا نمي توان به نمرات خام ارزش و هم وزني يکساني دارد. مثلأ کسب نمره ي 80 درص در درس رياضيات هرگز برابر 80 درصد در درس عربي نيست. لذا نمره و درصد دروس مختلف بايد نرماليزه شوند. بطور کلي به کمک روش هاي آماري، توزيع نمره ي خام هر درس به توزيع نمره ي تراز شده تبديل مي شود نمره ي تراز شده عددي بين 0 تا 10000 است. در نهايت نمره ي کل از مجموع نمراتِ تراز شده ساخته مي شود. حال اين نمره ي کل مي تواند ملاکِ رتبه بندي داوطلبان قرار گيرد.
شانس قبولي در کنکور سراسري برابر است با ظرفيتِ رشته محل ضربدر سهميه مربوطه، تقسيم بر تعداد داوطلب در آن رشته محل. بديهي است هر چه تعداد داوطلبان کمتر باشد و يا ظرفيت رشته محلي بيشتر باشد، شانس قبولي بالاتر است.
در کنکور سراسري هر داوطلب بر اساس نمره ي کل از آزمون در سهميه و گروه آزمايش خود داراي يک نمره ي علمي است که وضعيت او را در مقابل بقيه داوطلبان مشخص مي نمايد. در گزينش نهايي داوطلبان نيز ملاکِ اصلي نمره ي کل است نه ترتيب رشته محل ها.
به عنوان مثال اگر داوطلب(الف) کد رشته ي x را در اولويت صدم قرار دهد و نمره اش در رشته محل مذکور مثلأ 5000 شود و داوطلب(ب) با شرايط کاملأ يکسان از لحاظ سهميه و ضوابط ديگر، با نمره ي 99/4999 رشته x را در اولويت اول قرار دهد و در آن کد رشته فقط يک ظرفيت باقي مانده باشد، اگر داوطلبِ با نمره ي بالاتر يعني داوطلب (الف) در 99 انتخاب قباي خود پذيرفته نشده باشد، قبول مي شود. حال اگر هر دو داوطلب با شرايطِ سهميه اي يکسان داراي نمره ي 5000 باشند و فقط يک ظرفيت باقي مانده باشد. چنانچه داوطلب (الف) که رشته x را در اولويت صدم انتخاب کرده بود در اولويت هاي پيشين خود قبول نشده باشد، هر دو داوطلب به عنوان پذيرفته شده در آن رشته تلقي مي شوند و در اين حالت يک نفر اضافه بر ظرفيت مربوطه به دانشگاه معرفي مش گردد.
در بعضي از حالات امکان محاسبه ي شانس تقريبي قبولي هر فرد در هر رشته محل با توجه به آمار کنکورهاي سالهاي گذشته وجود دارد. اگر درصد قبولي سهميه ها(مناطق، ايثارگران و نهادها) در هر گروه آزمايشي مشخص باشد مي توان از ضرب مجموع ظرفيت يک رشته در اين درصد قبولي، ظرفيت اختصاص يافته به آن رشته در سهميه مورد نظر را بدست آورد. حال اگر رتبه ي علمي داوطلب در مقايسه با ساير داوطلبان در محدوده ي اين ظرفيت قرار بگيرد، شانس قبولي وي در اين رشته (نه لزومأ رشته محل خاص) بالا خواهد بود. ولي از آنجا که آزمون هر سال داراي شرايط ويژه خاص خود مي باشد و سطح علمي داوطلبان هر رشته، نوع انتخاب، رديف انتخاب ها و تعداد علاقه مندان به هر رشته ي دانشگاهي در هر سال با سال قبل تفاوت دارد، لذا نمراتِ سالهاي قبل عينأ تکرار نخواهد شد. گاهي نيز ميزان ظرفيتِ اختصاص يافته به يک رشته به گونه اي است که در سهميه اي خاص به آن رشته ظرفيتي تعلق نمي گيرد. به عنوان مثال در کنکور سراسري سال 76 در منطقه 3 نظام جديد به رشته ي معماري دانشگاه يزد ظرفيتي تعلق نگرفت که لزومأ اين وضعيت دوباره تکرار نخواهد شد. از طرف ديگر در گزينش داوطلبان عوامل زيادي دخيل اند. نمره ي خام، نمره ي کل، سهميه ها، نوع انتخاب داوطلبان، تقسيمات جديد رشته ها بصورت بومي، منطقه اي، قطبي و کشوري، ضوابط خاص جنسيت و نوبت پذيرش، همگي از عوامل مهم در پذيرش نهايي محسوب مي شوند. داوطلبان جز نمره ي خام خود اطلاعات ديگري ندارند و لذا بطور قطع و صد در صد نمي توان به استنادِ نمراتِ سالهاي قبل درباره ي قبولي يا عدم قبولي آنها قضاوت کرد.
اصولأ هر داوطلب قبل از انتخاب رشته مي تواند شانس قبولي خود را بر اساس نتايج کنکور سالهاي گذشته بصورت حدودي بررسي نمايد. مي توان درصد ضريب خود را از چند کنکور استاندارد(حتي الامکان کنکور سال قبل) بدست آورد و سپس آن را با نتايج کنکور سالهاي گذشته مقايسه نمود. براي بدست آوردن درصد ضريب بايد تمام درصدهاي اکتسابي در دروس را در ضرايب کنکور آنها ضرب کرده و سپس نتيجه را بر مجموع ضرايب تقسيم نمود. پيک سنجش در شماره هاي 70 تا 90 خود در قالب مقالات ويژه اي به بررسي نمرات لازم براي قبول شدن در آزمون سراسري پرداخته است. استفاده از نمرات درج شده در پيک سنجش و يا استفاده از اطلاعاتي که سال گذشته دوستان داوطلب و يا بستگان او در خصوص نمره ي تراز لازم براي قبولي در يک رشته محل خاص دارند تا حدودي مي تواند به داوطلب کمک کند که در انتخاب هاي خود معقول تر و واقع بينانه تر باشد. با استفاده از بانک هاي اطلاعاتي قبولي هاي کنکوري سراسري سالهاي گذشته در مراکز معتبر آموزشي نيز مي توان از حدود قبولي خود آگاه شد. ذکر اين نکته لازم است که هرچقدر منابع فرد دقيق تر و مراکز کسب اطلاعات توسط داوطلب رسمي تر باشد به وي کمک مي کند تا حدود واقعي قبولي خرداد را بيشتر تخمين بزند. اين حدود را انتخاب هاي واقع بينانه مي ناميم و در مباحث بعدي درباره ي رتبه بندي و اولويت دهي به آنها بيشتر بحث خواهيم کرد.