تقريبأ تمامي مؤسسات آموزش عالي در کشور به جزءدانشگاه آزاد و چند دانشگاه ديگر از طريق کنکور سراسري دانشجو مي پذيرند. تنوع دانشگاهها و پراکندگي آنها در نقاط مختلف کشور ايجاب مي نمايد که داوطلبان کنکور به شناسايي کامل دانشگاههاي کشور و رشته هاي وابسته اقدام کنند. گزينش دانشجويان در کنکور سراسري در مقياس رشته محل اعمال مي شود. منظور از رشته محل رشته اي است که در يک مرکز آموزش عالي ارايه مي شود. در حال حاضر داوطلبان براي پر کردن ظرفيتِ بيش از 3000 رشته محل در گروههاي آزمايشي مختلف با يکديگر رقابت مي کنند.

الف) نوع دانشگاه
در حال حاضر مي توان مؤسسات آموزش عالي را به 4 رده ي اصلي تقسيم بندي نمود:
1_ دانشگاههاي دولتي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فن آوري و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي.
2_ دانشگاههاي دولتي وابسته به نهادهاي اجرايي کشور.
3_ دانشگاههاي غير دولتي.
4_ دانشگاههاي غير انتفاعي.
در گروه اول که بيشترين ظرفيت پذيرش را دارند هيچ گونه محدوديت خاصي براي افراد قرار داده نشده است. معمولأ دانشگاههاي داراي سطح بالاي علمي و رفاهي در اين رده جاي مي گيرند. اين دانشگاه در حد توان خود امکانات رفاهي همانند وام، خوابگاه و... در اختيار دانشجويان قرار مي دهند. در گروه دوم شرايط خاصي جهت پذيرش داوطلب قرار داده شده است. فارغ التحصيلان اين دانشگاهها در وضعيت مطلوبي قرار دارند و بعضي ديگر محدوديت خاص استخدامي دارند. بعنوان نمونه از اين گروه مي توان ا ز دانشکده اطلاعات، دانشکده علوم پايه ي انتظامي، مرکز آموزش عالي کتابداري و دانشکده ي امور اقتصادي و دارايي را نام برد. در گروه سوم در رشته هاي خاصي اقدام به پذيرش داوطلب مي شود. و معمولأ داوطلبان بايد از پيش نياز لازم براي ورود به اين رشته ها برخوردار باشند. از اين دانشگاهها مي توان از مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم و يا دارالعلم مفيد را نام برد. در گروه چهارم از داوطلبان شهريه اخذ مي شود. نظام آموزشي مراکز غير انتفاعي غير دولتي که از طريق کنکور سراسري اقدام به پذيرش دانشجو مي کنند بر اساس نظام آموزشي وزارت فرهنگ و آموزش عالي است. ميزان شهريه ثابت و متغير هر سال بر اساس تعرفه وزارتخانه مشخص مي شود. پيشنهاد مي شود که داوطلبان، دانشگاههاي قوي از لحاظ علمي را از گروه هاي چهارگانه فوق در انتخاب هاي نخستين خود قرار دهند. همچنين اولويت انتخاب بر اساس دانشگاههايي باشد که شهريه دريافت نمي کنند و داراي امکانات رفاهي بيشتري هستند. در بعضي موارد چون آينده شغلي داوطلب تأمين مي شود. دانشگاههاي رده ي دوم(دانشگاههاي دولتي وابسته به نهادهاي اجرايي کشور) را مي توان در اولويت هاي بالاترانتخاب نمود.

ب) امکانات دانشگاهها
در انتخاب رشته علاوه بر اينکه بايد به نوع دانشگاه توجه خاصي نمود بايد به بررسي امکانات علمي و رفاهي در هر دانشگاه نيز پرداخت. در حالت کلي مي توان از لحاظ علمي و رفاهي دانشگاههاي کشور را به 3 سطح متوسط، قوي و ضعيف طبقه بندي کرد. قدمت دانشگاه، وضعيت و تعداد اساتيد، اعضا هيأت علمي، امکانات پژوهشي تحقيقاتي، نسبت استاد به دانشجو، حضور دانشگاه در مجامع بين المللي، تعداد رشته ها و مقاطع موجود، وضعيت آزمايشگاهها و کتابخانه ها و وضعيت علمي و شغلي فارغ التحصيلان از جمله مواردي است که مي توان در رتبه بندي دانشگاهها لحاظ نمود. بعنوان مثال در گروه پزشکي 7 دانشگاه بعنوان دانشگاههاي مادر شناختي مي شوند که عبارتند از: تهران، شهيد بهشتي، ايران، شيراز، مشهد، اصفهان و تبريز همچنين بعضي از دانشگاهها داراي امکانات رفاهي خاصي همانند لابراتور زبان، بورس خارج از کشور، استفاده از منازل سازماني، وام و کمک هزينه ي تحصيلي، مراکز تفريحاتي، کتابخانه هاي مجهز، سيميولاتور، مراکز کامپيوتري پيشرفته و... هستند که مي بايست با آگاهي کامل و کسب شناخت کافي نسبت به انتخاب آنها در اولويت هاي بالاتر اقدام کرد.